Teraz bajty. Informatyka dla szkoły podstawowej. Klasa VIII. Nowe wydanie

Nowe wydanie

Książka jest uaktualnioną wersją podręcznika Teraz bajty. Informatyka dla szkoły podstawowej. Klasa VIII z 2018 roku (nr dopuszczenia 806/5/2018). W nowym wydaniu podręcznika Autorka uwzględniła nowe wersje oprogramowania (m.in. Scratch 3.0, WordPress), zmieniając lub usuwając nieaktualne zrzuty oraz aktualizując treści do najnowszych wersji sytemu Windows oraz programów z pakietów Windows Office i LibreOffice. Zmieniła również przykładowy program do opracowywania filmów na Shotcut.

Zgodnie z warunkami i sposobem realizacji podstawy programowej uczniowie, którzy we wrześniu 2021 roku przyjdą do klasy ósmej realizowali już nową podstawę programową: „zostali wcześniej wprowadzeni do myślenia algorytmicznego, poznając podstawowe pojęcia informatyczne i rozwiązując algorytmicznie wybrane problemy, programując przy tym ich rozwiązania. W związku z powyższym dotychczas zdobyte wiedza i umiejętności informatyczne są rozwijane i poszerzane oraz stawiane są pierwsze kroki w tekstowym języku programowania”. Dlatego z nowej wersji podręcznika usunięto temat 4. z poprzedniego wydania, w którym omawiane było tworzenie programów w dydaktycznych środowiskach programowania (Baltie i Scratch). W nowym wydaniu realizacja podstawowych algorytmów w rozdziale II jest przedstawiona w językach wysokiego poziomu (C++ i Python). Celowo jednak pozostawiono realizacje tych samych algorytmów w środowiskach znanych uczniom (Baltie i Scratch), aby mogli je porównać z realizacją w językach C++ i Python. Uczniowie powinni zauważyć, że realizuje się je w podobny sposób, a języki programowania różnią się przede wszystkim składnią.

Nauka zgodna z podstawą programową

Jednym z celów podstawy programowej jest „rozumienie, analizowanie i rozwiązywanie problemów”, dlatego w podręcznikach z serii Teraz bajty formułujemy w wielu miejscach problemy, które analizujemy i dla których szukamy rozwiązań.

Zgodnie z nową podstawą programową, w podręcznikach do klas VII i VIII znalazły się zagadnienia dotyczące algorytmiki i programowania – odpowiednio rozdzielone pomiędzy klasy VII i VIII.

Dodatkowo, w podręczniku znajdują się tematy, w których uczeń kontynuuje naukę metod redagowania tekstów komputerowych (m.in. stosowanie tabulatorów, wstawianie informacji do stopki i nagłówka, tworzenie przypisów) wykonywania prezentacji multimedialnych i obliczeń w arkuszu kalkulacyjnym, a także tworzenia strony internetowej.

Tematy dotyczące pracy w edytorze tekstu i arkuszu kalkulacyjnym rozdzielono pomiędzy klasy VII i VIII, tak aby trudniejsze zagadnienia znalazły się w klasie VIII. W ten sposób uczniowie nie będą czuli się znużeni jednym działem realizowanym przez wiele godzin oraz będą mogli uzupełnić niezbędną wiedzę przed kontynuacją nauki na wyższym poziomie edukacji.

Rozdział dotyczący Internetu został przygotowany tak, aby uczeń w VII klasie skupił się na nauce wyszukiwaniu informacji i formach komunikacji, a w klasie VIII spróbował swoich sił w tworzeniu stron internetowych z wykorzystaniem znaczników HTML. Dodatkowo poznaje sposób zakładania bloga z wykorzystaniem przykładowego systemu CMS – WordPress.

Programowanie w klasach VII-VIII

W klasach IV-VI uczeń poznał podstawowe zasady programowania i potrafi tworzyć programy komputerowe w dydaktycznych środowiskach programowania Baltie, Scratch i Logomocja. Zgodnie z podstawą programową „w programach stosuje: instrukcje iteracyjne, warunkowe, funkcje […]”.

W klasie VII uczniowie m.in. tworzą listy kroków i budują schematy blokowe, poznają podstawowe techniki algorytmiczne. Korzystając z poznanych dydaktycznych środowisk programowania (Baltie, Scratch i Logomocja), wykonują trudniejsze programy z obliczeniami na zmiennych, a przede wszystkim definiują i stosują podprogramy (z parametrami i bez). Aby definiowanie i wywoływanie podprogramów nie sprawiało uczniom trudności, celowo wyjaśniono je w znanych im środowiskach.

W klasie VIII wprowadzamy podstawy programowania w dwóch językach programowania wysokiego poziomu – C++ i Python. Nauczyciel może wybrać jeden z języków programowania lub omówić obydwa. Niezależnie od wyboru, zawsze zostanie zrealizowana podstawa programowa.

Uczniowie zaczynają od pisania prostych programów w językach wysokiego poziomu (C++ i/lub Python). Stosują w programach podstawowe instrukcje (wejścia i wyjścia, iteracyjne, warunkowe). Zaprezentowanie podstaw obydwu języków w podobnie skonstruowanych tematach (temat 4. i temat 5.) z podobnymi ćwiczeniami ma na celu pokazanie nie tylko podobieństw, ale i różnic w składni C++ i Python.

W kolejnych tematach uczniowie poznają algorytmy wskazane w podstawie programowej oraz ich realizację w dydaktycznych środowiskach programowania (Baltie i Scratch) oraz w językach programowania (C++ i Python), porównując realizację tego samego algorytmu w różnych środowiskach. Przy okazji programowanie wybranych algorytmów uczniowie poznają zastosowanie funkcji i tablic (list) w językach C++ i Python.

Jeśli uczniowie poznają podstawy programowania w wybranym języku wysokiego poziomu, będą mogli po ukończeniu szkoły podstawowej świadomie wybrać dalszy kierunek kształcenia (np. informatykę w zakresie rozszerzonym).

Programowanie w klasie VIII należy traktować jako wprowadzenie do programowania w językach wysokiego poziomu – uczniowie powinni zrozumieć, na czym ono polega.

Spis treści

Rozdział I Praca z dokumentem tekstowym

Temat 1. Więcej o opracowywaniu tekstu

1. Stosowanie tabulatorów

2. Stosowanie spacji nierozdzielającej

3. Listy wypunktowane i numerowane

4. Wstawianie tabel do tekstu

5. Drukowanie dokumentu tekstowego

Temat 2. Praca z dokumentem wielostronicowym

1. Wstawianie informacji do stopki i nagłówka

2. Szybkie wyszukiwanie słów i znaków

3. Tworzenie przypisów

4. Podział tekstu na kolumny

5. Statystyka dokumentu tekstowego

Temat 3. Tworzenie e-gazetki – projekt

1. Praca w chmurze

2. Przygotowanie projektu grupowego

3. Projekt grupowy – e-gazetka

Rozdział II Algorytmika i programowanie

Temat 4. Wprowadzenie do programowania w języku C++

1. Usystematyzowanie podstawowych pojęć

2. Pierwszy program komputerowy w języku C++

3. Stosowanie zmiennych i wykonywanie obliczeń

4. Stosowanie instrukcji warunkowej do realizacji algorytmów z warunkami

5. Stosowanie instrukcji iteracyjnej do realizacji algorytmów iteracyjnych

Temat 5. Wprowadzenie do programowania w języku Python

1. Usystematyzowanie podstawowych pojęć

2. Środowisko programowania IDLE

3. Pisanie poleceń w języku Python w trybie interaktywnym

4. Pisanie programu w trybie skryptowym i zapisywanie go w pliku

5. Stosowanie zmiennych i wykonywanie obliczeń

6. Stosowanie instrukcji warunkowej do realizacji algorytmów z warunkami

7. Stosowanie instrukcji iteracyjnej do realizacji algorytmów iteracyjnych

Temat 6. Zapisywanie algorytmów na liczbach naturalnych w wybranych językach programowania

1. Realizacja algorytmu Euklidesa w wersji z odejmowaniem

2. Badanie podzielności liczb naturalnych

3. Realizacja algorytmu Euklidesa w wersji z dzieleniem

4. Algorytm wyodrębniania cyfr danej liczby

Temat 7. Algorytmy wyszukiwania i porządkowania

1. Wyszukiwanie elementu w zbiorze nieuporządkowanym

1.1. Wybieranie większej z dwóch liczb

1.2. Wyszukiwanie największego elementu w zbiorze nieuporządkowanym

1.3. Wyszukiwanie danego elementu w zbiorze nieuporządkowanym

2. Wyszukiwanie elementu w zbiorze uporządkowanym metodą połowienia

3. Stosowanie metody połowienia do gry w zgadywanie liczby

4. Porządkowanie elementów zbioru metodą przez wybieranie

5. Porządkowanie elementów zbioru metodą przez zliczanie

Temat 8. Wykorzystanie funkcji i tablic do zapisywania w języku C++ algorytmów porządkowania i wyszukiwania

1. Stosowanie podprogramów w środowiskach programowania Baltie i Scratch – przypomnienie

2. Definiowanie i stosowanie funkcji w języku C++

3. Stosowanie tablic w języku C++ do przechowywania danych

4. Zapisywanie w języku C++ wybranych algorytmów wyszukiwania i porządkowania

Temat 9. Wykorzystanie funkcji i list do zapisywania w języku Python algorytmów porządkowania i wyszukiwania

1. Stosowanie procedur do utworzenia kompozycji w języku Scratch

2. Definiowanie i stosowanie funkcji w języku Python

3. Stosowanie list do wprowadzania danych

4. Zapisywanie w języku Python wybranych algorytmów porządkowania i wyszukiwania

Rozdział III Projekty multimedialne

Temat 10. Tworzenie prezentacji multimedialnej – projekt

1. Czym jest prezentacja multimedialna?

2. Prezentacja multimedialna w dziesięciu krokach

3. Nagranie zawartości ekranu

4. Podstawowy montaż filmu

5. Dodawanie do prezentacji dźwięków i filmów

6. Przygotowanie prezentacji w postaci albumu fotograficznego

Temat 11. Historia i rozwój informatyki – projekt

1. Przykłady dawnych przyrządów i maszyn do wykonywania obliczeń

2. Pierwsze komputery

3. Zadanie projektowe „Historia i rozwój informatyki”

Rozdział IV Obliczenia w arkuszu kalkulacyjnym

Temat 12. Więcej o pracy w arkuszu kalkulacyjnym

1. Adresowanie mieszane

2. Linie siatki w arkuszu kalkulacyjnym a obramowania komórek

3. Drukowanie tabeli arkusza kalkulacyjnego

Temat 13. Przedstawianie danych w postaci wykresu

1. Podstawowe pojęcia i zasady tworzenia wykresów

2. Tworzenie wykresu dla jednej serii danych

3. Tworzenie wykresu dla kilku serii danych

4. Dostosowywanie typu wykresu do rodzaju danych

Temat 14. Wstawianie tabel i wykresów arkusza kalkulacyjnego do dokumentów tekstowych

1. Pojęcia związane ze wstawianiem obiektów do tekstu

2. Wstawianie tabeli do dokumentu tekstowego jako obiektu osadzonego

3. Wstawianie tabeli do dokumentu tekstowego jako obiektu połączonego

4. Wykorzystanie opcji Obiekt do wstawiania tabeli do dokumentu tekstowego

5. Projekt grupowy – impreza sportowa

Temat 15. Zastosowanie arkusza kalkulacyjnego

1. Wykorzystanie arkusza kalkulacyjnego do realizacji algorytmów

2. Fizyka – badanie ruchu jednostajnego prostoliniowego

3. Geografia – przygotowanie referatu o województwach w Polsce

4. Modelowanie i symulacja

4.1. Tworzenie modelu na przykładzie rzutu sześcienną kostką do gry

4.2. Symulacja modelu rzutu sześcienną kostką do gry

5. Porządkowanie i filtrowanie danych

Rozdział V Internet

Temat 16. Tworzenie strony internetowej z wykorzystaniem znaczników HTML – projekt

1. Narzędzia do tworzenia stron internetowych

2. Ogólne zasady projektowania stron internetowych

3. Kod źródłowy strony internetowej

4. Tworzenie strony internetowej „Podróże po stolicach Europy”

4.1. Formatowanie tekstu

4.2. Wypunktowania i tabele

4.3. Hiperłącza do innych stron

4.4. Wstawianie grafiki

Temat 17. Systemy zarządzania treścią – projekt

1. Czym są blogi?

2. Czym są systemy zarządzania treścią?

3. Przykładowy CMS – WordPress

3.1. Tworzenie bloga w systemie WordPress

3.2. Inne możliwości systemu WordPress

4. Projekty grupowe

4.1. Dookoła świata z Internetem

4.2. Strona internetowa o naszej miejscowości